Μαρκόβνικοφ, Βλαντίμιρ Βασίλιεβιτς

(Vladimir Vasilevich Markovnikov, 1837 – 1904). Ρώσος χημικός. Αποφοίτησε το 1860 από το πανεπιστήμιο του Καζάν, στο οποίο έγινε καθηγητής εννέα χρόνια αργότερα. Το 1871 ο Μ., με μια ομάδα πρωτοπόρων επιστημόνων, εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόλυση του καθηγητή Λέσγκαφτ και μετά από δύο χρόνια ορίστηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Μόσχας. Το κύριο έργο του αναφέρεται στην ανάπτυξη της θεωρίας της χημικής δομής και στη μελέτη του πετρελαίου καθώς και των αλικυκλικών υδρογονανθράκων. Στη διατριβή του με τίτλο Ο ισομερισμός των οργανικών ενώσεων (1865), επιχείρησε να περιλάβει το ιστορικό της θεωρίας του ισομερισμού, με κριτική ανάλυσή του. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1870, κατόρθωσε να συνθέσει όλα τα ισομερή διβασικά οξέα του γενικού τύπου C3H6(COΟH)2, που προβλέπονται από τη θεωρία της δομής. Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας άρχισε μια συστηματική διερεύνηση των πετρελαίων του Καυκάσου, κατά τη διάρκεια της οποίας ανακάλυψε και μελέτησε μια νέα τάξη υδρογονανθράκων, την οποία ονόμασε ναφθένια. Ανακάλυψε ότι τα ναφθένια μετατρέπονται σε αρωματικούς υδρογονάνθρακες, ύστερα από καταλυτική επίδραση βρωμιούχου αργίλιου. Ήταν ο πρώτος άλλωστε που συνέθεσε ενώσεις με επταμελείς και οκταμελείς δακτυλίους. Αργότερα πραγματοποίησε μεγάλης κλίμακας έρευνες στις αλμυρές λίμνες της Ρωσίας, ενώ παράλληλα αγωνίστηκε για την ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας, για τη διάδοση της επιστημονικής γνώσης στη χώρα του και για την ανάπτυξη στενών δεσμών ανάμεσα στην επιστήμη και στη βιομηχανία. Με πρωτοβουλία του μάλιστα δημοσιεύτηκε, το 1901, το έργο με τίτλο Συλλογή Λoμονόσοφ, που πραγματεύεται την ιστορία της χημείας στη Ρωσία. Επίσης ο Μ. συγκαταλέγεται ανάμεσα από τους ιδρυτές της Χημικής Εταιρείας της Ρωσίας (1868), ενώ πολλοί διακεκριμένοι Ρώσοι επιστήμονες υπήρξαν μαθητές του. Κανόνας του Μ. Κανόνας της οργανικής χημείας, που διατυπώθηκε από τον Μ. το 1869, σύμφωνα με τον οποίο σε αντιδράσεις προσθήκης σε ασύμμετρα αλκένια, το ηλεκτραρνητικότερο στοιχείο του αντιδραστηρίου ενώνεται με το άτομο άνθρακα του διπλού σεσμού που είναι συνδεδεμένο με τα λιγότερα άτομα άνθρακα, ενώ το ηλεκτροθετικότερο στοιχείο ενώνεται με το άτομο άνθρακα που φέρει τα περισσότερα άτομα υδρογόνου.